WODZENIE NIEDŹWIEDZIA
ZWYCZAJE I OBRZĘDY LUDOWE
WODZENIE NIEDŹWIEDZIA
Wodzenie niedźwiedzia to obrzęd, który odbywa się pod koniec karnawału. Polega na odwiedzaniu gospodarstw domowych przez grupę przebierańców, której główną postacią jest niedźwiedź. Celem tych odwiedzin jest zapewnienie wszystkim domownikom dostatku i dobrobytu. Ostatnim etapem wodzenia jest zabicie niedźwiedzia, które symbolizuje ostateczne rozliczenie się ze starym rokiem oraz pozbycie się wszelkiego zła.
W sobotę 23 stycznia 2016r "Krampskie Bery" odwiedziły gospodarstwa we wsi Jasiona, Zakrzów i Dąbrówka w powiecie krapkowickim życząc pomyślnego roku. Każda gospodyni, która gościła niedźwiedzia na swoim podwórku mogła zatańczyć z nim, co wróży szczęście na cały rok. Jeśli gospodarze nie chcieli tego uczynić, diabeł lub kominiarz smarował ich twarze sadzą. W ramach podziękowania za odwiedziny, zazwyczaj składano przebierańcom wolne datki bądź też częstowano ich słodyczami lub wódką.
"Krampskie Bery" to grupa kultywująca tradycyjny śląski obrzęd wodzenia niedźwiedzia. Członkami grupy są tylko mężczyźni. Zespół dzieli się na dwie grupy postaci. Pierwsza to; niedźwiedź (ber) główna postać - wykonany jest ze słomy, myśliwy (trajber) który pilnuje i opiekuje się niedźwiedziem, policjant (szandara) pilnujący porządku , kominiarz którego zadaniem jest smarowanie odwiedzanych ludzi sadzami jako znak bytności "berów", dziadek (ołpa)- przedstawiciel starszej części społeczeństwa symbolizuje doświadczenie i rozsądek , baba jako przedstawicielka płci pięknej, śmierć symbolizująca przemijanie i diabeł- symbol zła i grzechu. Druga grupa to orkiestra, która przygrywa do tańca. Do odwiedzanego gospodarstwa domowego pierwszy wchodzi szandara, wita gospodarzy, składa życzenia na nowy rok . Za nim wchodzi niedźwiedź prowadzony przez trajbra, następnie wchodzą pozostałe postaci i orkiestra. Do obowiązków gospodyni należy zatańczenie z niedźwiedziem. Gospodarz w tym czasie częstuje gości napojami i jedzeniem. Na koniec dobrze jest dać coś do skarbonki lub koszyka noszonego przez babę Zapobiegliwa gospodyni na pożegnanie wyrywa z ogona niedźwiedzia kawałek słomy na szczęście.
Grupa obrzędowa z Krępnej wiele razy brała udział w przeglądach grup berowych, które chciały zaprezentować się na scenie odnosząc niejednokrotnie I miejsca i wyróżnienia. Musiała się wykazać nie tylko strojami, ale także przygotować małe spektakle słowno–muzyczne, pokazujące obrzęd wodzenia niedźwiedzia licznie zebranym widzom. Kilka razy zespół obrzędowy korzystał z uprzejmości Radiowego Kabaretu Teka - Radia Opole i nagrywał programy w profesjonalnym studio. Audycje były emitowane na opolskiej antenie. W roku 2010 członkowie 'Krampskich Berów" zaproszeni zostali do Berlina na Targi - Grüne Woche. Tam reprezentowali opolskie stoisko. Jak pisała prasa - Bery zrobiły prawdziwą furorę, pokazując całemu światu opolską, żywą tradycję. Dla wszystkich berów było to wielkie i niezapomniane przeżycie.
Magdalena Lepich - TZD Krapkowice
